خدا را بر آن بنده بخشايش است

كه خلق از وجودش در آسايش است

از دوران كودكي مي‌شنيدم زماني كه فردي ديگري را اذيت مي‌كرد يا آزار مي‌رساند، از او مي‌پرسيدند مگر مريضي كه اذيت مي‌كني، مگر بيماري كه ديگري را آزار مي‌دهي؟ و در ذهن من اين سؤال بود كه بيماري چه ربطي به اذيت كردن و آزار رساندن به انسان‌ها و جانوران و يا شكستن شاخه درختان و كارهايي از اين قبيل دارد؟ مي‌ديدم كه ظاهراً كسي كه چنين مي‌كند، سالم است و بيمار به نظر نمي‌رسد.

سال‌ها طول كشيد كه دريافتم سلامت فقط سلامت جسم نيست، بلكه روان هم بايد سالم باشد.

از معيارهاي سلامت روان نيز هماهنگي با انسان‌هاي ديگر و به كار بردن توان خود در جهت ياري به آنان است.

بنابراين، آن كس كه به ديگري اذيت و آزار مي‌رساند، از نظر رواني سالم نيست، بيمار است.

آزار ممكن است جنبة جسمي داشته باشد و يا جنبة عاطفي. آن كس كه نيمه شب با سر و صدا مانع آسايش همسايگان مي‌شود، آن كس كه با زبان تحقير و توهين با ديگران رفتار مي‌كند، آن كس كه جانوران را مي‌آزارد و به قول سعدي، «گربه ابوهريره را به لقمه‌اي ننواختي و سگ اصحاب كهف را استخواني نينداختي»، او نيز رواني بيمار دارد، و در مقابل آن فرد فرشته خويي كه آسايش ديگران را مقدم بر خواست خود مي‌شمارد، ‌همه جامعه را برادران و خواهران ديني مي‌بيند و از رفع مشكل آنان به وجد مي‌آيد و به جانوران بي‌آزار كه به او كاري ندارند، به عنوان آفريده‌هاي خداوند شفقت مي‌كند،‌ سالم است.

آن كس كه با اسلحه و تجهيزات به زيستگاه طبيعي جانوران بي‌زباني كه هيچ كاري هم به او ندارند مي‌رود و براي به اصطلاح سرگرمي آنان را به ضرب گلوله از پاي در مي‌آورد، از نظر رواني سالم نيست و نيازمند تشخيص و درمان است كه اگر جز اين بود، در اسلام شكار جانوران به عنوان تفريح، حرام تلقي نمي‌شد. چقدر دوست داريم خواهران و برادراني را كه با تأسي به معصومين(ع) مي‌بخشند و گذشت مي‌كنند و دل‌هاي شكسته را تسكين مي‌دهند، و خطاب به آنان كه چنين نمي‌كنند، اين سروده شيخ اجل سعدي را به عنوان حسن ختام تقديم مي‌كنم كه مي‌فرمايد:


زنبور درشت نيش زن را گوي

باري چو عسل نمي‌دهي، نيش مزن!

دكتر فربد فدائي ـ روان‌پزشك