هدف شما از گرفتن راهنما و کارکرد قدم ها چیست ؟

منظور از کارکرد قدم ها، مشغول فعالیتی مشخص در چهار چوب برنامه جهت تغییر شخصیت است. چرا که ما اگر بخواهیم قابلیت زندگی بدون مواد مخدر را پیدا کنیم نیازمند آن هستیم که یک تغییر اساسی در افکار، گفتار و احساسات در درون خود بوجود آوریم تا دیدگاهمان نسبت به جهان پیرامونمان تغییر کند. تا دیگر تصور نکنیم که در دنیایی پر از خشم و خشونت زندگی می کنیم. این تغییرات امکان پذیر نیست مگر با کارکرد قدم های دوازده گانه. اصول روحانی معتادان گمنام در قلب بهبودی از بیمار اعتیاد نهفته است. قدم ها اصولی هستند که بهبودی ما را امکان پذیر میسازند. ولی ما برنامة NA را در تنهایی کار نمی کنیم. ارتباط با راهنما کلید کار کردن قدم ها و درک اصول روحانی و تمرین آنها در کلیه امور است. اصول روحانی قدم ها، راه را جهت رسیدن به بهبودی و یک زندگی شاد و با نشاط هموار میسازند. قبل از پیوستن به انجمن، همة ما در مرز بین انسان بودن و نبودن زندگی میکردیم و هر روز عمیق تر و عمیق تر در ترس، انزوا و نا امیدی فرو می رفتیم. ما می خواستیم راه دیگری برای زندگی پیدا کنیم، ولی به نظر می آمد راه حل همیشه از ما فرار میکرد. زمانی که حاصر شدیم در جلسات NA شرکت کنیم و برنامة معتادان گمنام را یاد بگیریم، زندگی ما شروع به تغییر کرد و ما به اهمیت در خواست کمک از دیگران پی بردیم.
اکثر ما در گذشته قبل از آشنایی با برنامه موفق به قطع مصرف می شدیم، اما موفق به پاک ماندن نبودیم. چرا که آشفتگی های ذهنی و زندگی سر جای خود باقی می ماند و وسوسة مصرف مجدد در ما از بین نمی رفت و آشفتگی های ذهنی و زندگی و خلاء ناشی از قطع مصرف ما را وادار می ساخت که بدنبال مُسکنی برای تسکین آشفتگی های خود باشیم و آنرا در همان راه آشنای قدیمی خود، یعنی مصرف مواد مخدر جستجو میکردیم. هدف کلی از کارکرد قدم ها رشد روحانی است. چرا که ما از ناخوشی رنج میبریم که درمان نسبی از آن، ماهیتی کاملاً روحانی دارد.
رشته هایی که راهنما و رهجو را به هم متصل می کند قدم هاست و اینکه جویای بهبودی باشند و ما قرار است تجربه، امید و نیروی خود را در مورد کارکرد قدم ها با یکدیگر در میان بگذاریم.

یافتن یک راهنما

راهنما فردی است که چند سال پاکی مداوم و تجربه کارکرد ۱۲ قدم و بهبودی را دارد. سعي کنید یک راهنما براي خود پیدا کنید تا بتواند در عمل كردن به برنامه ۱۲ قدم شما را هدايت كند. كليد و راه حل بهبودي ما از اعتياد در ۱۲ قدم است. راهنمایان كساني هستند كه در انجمن ها بطور رايگان مي توانند از ما در رهائي از چنگ اعتياد و به دست آوردن بهبودي حمايت كنند. علاوه بر این از ما برای كاركرد ۱۲ قدم حمایت کرده و در همه مشکلات و ناراحتي هایی که در روزهای نخست بهبودی به آن دچار می شویم می توانند به ما کمک کند. ما می توانیم از دانش و تجربیات آنها نه تنها برای غلبه بر هیجانات روانی مربوط به ترک مواد مخدر بلکه از راه های عملی دور ماندن از مواد مخدر بهره بگيريم. بسيار خوب است كه شما به چند جلسه سر بزنید و ببینید چه کسانی وجود دارند که مایلند راهنما شما باشند. پیشنهاد می شود کسی را به عنوان راهنما انتخاب کنید که بتوانيد با تجرباتشان ارتباط برقرار کرده و در عین حال بهبودی او برای شما جالب باشد. سعي کنید هر چه زودتر راهنماي مناسبي برای خود پیدا کنید. تفاوت میان داشتن و نداشتن یک راهنما، ادامه عذاب کشیدن از بيماري اعتیاد و بهبود یافتن از این بیماری است. براي ما ضروري است که به یک نفر در برنامه ۱۲ قدم اعتماد کنیم.

ارتباط و تماس با راهنما

بهتر است با کسی که قرار است راهنمائی او را برعهده بگیرید درباره زمان مناسب برای برقراری ارتباط و تماس در مواقع اضطراری به توافق برسيد. یک زمان مناسب در خلال روز که وقت و فرصت صحبت کردن با رهجوی خود را دارید و برای مثال مشغول کار نیستید مشخص نماييد. اما می توانید به رهجوی خود بگوئید، هر وقت و هر زمان از شب و روز که با خطر لغزش روبرو شد بدون هیچ گونه تردیدی با شما تماس برقرار کند، چون تماس گرفتن در چنین مواقعی بسیار مهم و حیاتی است.

برخی از راهنمایان از رهجویان خود به ویژه تازه واردین می خواهند که در 90 روز اول پاكي، هر روز با راهنمای خود تماس بگیرند. بهتر است از آنها بخواهیم که در این تماس ها توجه و سخنان خود را به مسائل مربوط به بهبودی محدود کنند و از صحبت کردن درباره مسائل کلی زندگی خودداری کنند. با این کار نه فقط هدف از ارتباطی که بین شما و رهجو برقرار شده است مورد تاکید قرار خواهد گرفت بلکه توجه رهجوی شما بر روی راه حل وبهبودی متمرکز خواهد شد. وقتی آنها بطور اخص، درباره فراگرفتن استفاده از ابزارهای بهبودی با شما صحبت کنند یا از اینکه توانسته اند در جلسات ابراز وجود کنند و یا مسائل و مشکلاتی را که با آنها روبرو هستند را برای شما بازگو کنند، در آن صورت شما بهتر می توانید نقش و مسئولیتی را که به عنوان راهنما دارید بازی کنید نه اینکه صرفاً نقش یکی از اعضای انجمن یا دوست ساده رهجو را بازی کنید. وقتی رهجوی خود را تشویق می کنیم که توجه خود را به مسائل مثبت و راه حل بهبودي از اعتياد معطوف نمايد، به آنها یاد می دهیم که از افکار معتادگونه كه به آنها عادت کرده اند دوری کنند زيرا اشتغال فكري رهجو به افکار و مسائل منفی توجه وی را از تمركز بر برنامه بهبودی منحرف می کند.

بعضي مزایای درخواست از رهجو برای تماس گرفتن روزانه در روزهای اول کارکرد ۱۲ قدم به قرار زير است:

تماس گرفتن امکان شناخت بهتر و سریعتر از یکدیگر را فراهم آورده و باعث می شود تا به یکدیگر اعتماد و اطمینان کنیم.
تائیدی است بر تعهد ما برای حمایت از رهجو و در ضمن رهجو را نیز به اجرای کارهائی که برای بهبودی وی ضروری است تشویق می کند.
به ما این امکان را می دهد تا پیشرفت روزانه رهجوی خود را زیر نظر بگیریم و به شکل موثر تری از وی حمایت نماييم.
رهجو علاقه و جديت خود را برای عمل به اصول این برنامه نشان خواهد داد.
تماس گرفتن روزانه رهجو با شما باعث خواهد شد تا وی انزواطلبي و گوشه گيري را که در دوران اعتياد به آن عادت کرده است کنار بگذارد و به گفتگو با ما درباره مسائل مربوط به زندگی و بهبودی خود تمايل پيدا كند.
باعث خواهد شد تا زمینه اي برای برقراری تماس منظم بین شما و رهجو فراهم شود و در تمامی دوره ای که او را حمايت می کنید ادامه پیدا کند. علاوه بر این، به وی کمک خواهد کرد تا هر زمان که وسوسه مصرف مجدد مواد مخدر به سراغش آمد با ما تماس بگيرد.

از کسی که قرار است رهجوی شما شود بپرسید:

آیا بهتر نیست درباره هر ساعتی که برای شما مناسب است برای برقراری تماس با من به توافق برسیم تا شما در همان ساعت بطور منظم و مرتب با من تماس بگیرید و درباره مسائل مربوط به بهبودی با یکدیگر گفتگو کنیم؟
آیا متعهد می شويد هر زمان که احساس کردید احتمال می رود لغزش کنید با من تماس بگیرید؟

کارکرد ۱۲ قدم

مطمئن شوید که رهجو نقشی را که بر عهده دارید و محدودیت هايی را که با آنها روبرو هستید، درک می کند. به آنها بگوئید که شما درمانگر یا مشاور حقوقی، اقتصادي و خانوادگی نیستید و نمی توانید همه مشکلات زندگی آنها را برطرف کنید و يا قدمها را بجاي او كار كنيد. اصلی ترین وظیفه ما به عنوان راهنما نشان دادن مزاياي بهبودي به وي استت. اینکه آنها مسئولیت بیماری خود را بر عهده بگیرند و از ابزارها و امکانات برنامه ۱۲ قدم برای بهبودی خود استفاده کنند. رهجو بهتر است این مسائل را بداند تا دچار نا امیدی و سرخوردگی نشود و اگر دوباره به سراغ مواد مخدر رفت، ما را مسئول از سرگیری اعتیاد خود نداند. علاوه بر این، درک نقش و مسئولیتی که ما به عنوان راهنما بر عهده داریم، دارای اهمیت است چون وظیفه ما سهیم کردن رهجویمان در تجربیاتی است که در زمینه کارکرد ۱۲ قدم و بهبودی گرد آورده ایم. ما کنترلی روی دیگران نداریم و نمی توانیم آنها را به قدم برداشتن در راه بهبودی وادار کنیم.

اگر شما به عنوان راهنما نقش و محدودیت های خود را برای رهجویتان تشریح کنید؛ احتمال برقراری رابطه ای صادقانه و صمیمی بین شما بیشتر خواهد شد. شما با راهنمايي و كمك به یک معتاد دیگر برای کارکردن ۱۲ قدم؛ منتهای فروتنی و تواضع خود را به نمایش گذاشته اید. نتیجه این کار این خواهد شد که رهجوی شما مسئولیت بیماری خود را بپذیرد و کارهای لازم را برای بهبودی خود انجام دهد. به کسی که قرار است رهجوی شما شود، توضیح دهید که گرچه ممکن است به علت ایجاد رابطه رهجوئی و راهنمائی بین شما رابطه دوستانه ای برقرار شود و اینکه شما به عنوان یک عضو انجمن ۱۲ قدم هر آنچه را که در توان دارید برای بهبودی رهجوی خود انجام خواهید داد اما وی باید بداند که اصلی ترین وظیفه و مسئولیت شما هدایت وی در کارکرد ۱۲ قدم است. بگذارید که رهجویتان بداند که شما به تعهد و مسئولیت خود به عنوان راهنما پایبند هستید و رابطه ای که بین شما و رهجو ایجاد شده است، رابطه ای است که هدف آن بهبودی رهجو است و هیچ نوع هدف ديگري به دنبال ندارد.

اينكه رهجو براي حل مشكلات خود با ما مشورت كند و راهنمائي بخواهد اشكالي ندارد اما بايد بداند كه شما نه مرشد وي هستيد و نه انساني كامل و بدون نقص که بتوانید براي همه مشكلات زندگي راه حل ارائه دهيد. نكته مهمتر اينكه بايد به رهجوي خود يادآوري كنيد از طريق كار كرد ۱۲ قدم است كه مي تواند با مشكلات زندگي كنار بيايد و زندگي بهتري براي خود فراهم بياورد نه از طريق شما.

راهنماي خوب دريچه افكارش بازاست و به همین علت به راحتی می پذیرد که رهجویش برنامه ۱۲ قدم را به صورت متفاوت از روشی که وی داشته است کار کند. شاید رهجوی ما هنگام ورود به انجمن به اندازه ما عاجز و درمانده نباشد یا اینکه بخواهد قدم ها را آهسته تر کار کند. اینکه رهجو بخواهد قدم ها را با روشی متفاوت از روش ما و سرعت کمتری کار کند، به این معنی نیست که او تمایلی به کارکردن قدم ها ندارد. ما باید به اندازه کافی فروتن باشیم و این نکته را بپذیریم که روشی که ما در کارکرد ۱۲ قدم داشتیم تنها روش ممکن برای بهبود یافتن از بیماری اعتیاد نیست. رهجوی ما حق دارد هر راهی را که می خواهد برای بهبودی خود انتخاب کند و حتی این آزادی را نیز دارد که مرتکب اشتباه شود. وظیفه ما این است که رهجوی خود را در بهبودی راهنمائی و همراهی کنیم نه اینکه ایده و افکار خود را در زمینه های گوناگون از جمله قدرت برتر به وی تحمیل و تلقين کنیم. برخی از رهجویان ممکن است یکباره و به ناگهان حالتی روحانی و معنوی پیدا کنند و از آن به بعد برنامه ۱۲ قدم را با جدیت بیشتری دنبال کنند. برخی دیگر نیز ممکن است به تدریج با ویژگی های نجات بخش این برنامه روحانی آشنا و به شناخت و آگاهی خاصی دست پیدا کنند و پس از گذشت مدتی به وجود نیروی برتر ایمان بیاورند. در هر صورت نکته مهم این است که ما به افکار و اندیشه های رهجوی خود احترام بگذاریم و به آنها اجازه دهیم که درک لازم را از خداوند به دست آورند و کارکردن برنامه ۱۲ قدم را تجربه کنند.

از رهجو بپرسيد :

آیا از قواعد و چارچوبهاي من كه به عنوان راهنما دارم اطلاع دارید؟
آیا حاضرید که ۱۲ قدم را تحت راهنمائی و پشتیبانی من کار کنید؟

تمايل به بهبودي

پيش از پذيرفتن مسئوليت راهنمائي يك رهجو بهتر است با پرس و جو از وي اين مسئله را بفهميد كه آيا حاضر است براي بهبودي از اعتياد، از تحمل رنج و زحمت اِبا نكند. سعي كنيد بفهميد رهجوئي كه به شما مراجعه كرده است براي بدست آوردن بهبودي خود حاضر است چه كارهائي را انجام دهد و از انجام چه كارهائي خودداري كند. دانستن جواب اين پرسش ها باعث خواهد شد تا شما به ميزان زيادي در وقت و انرژي خود براي راهنمايي وي درطول برنامه ۱۲ قدم صرفه جويي کنید. اگر رهجوي شما حاضر نباشد كه بهبودي از بيماري اعتياد را اولويت اول خود قرار دهد يا از انجام كارهائي كه به عهده وي محول مي شود خوداري كند، در آن صورت بايد گفت كه چنين رهجوئي هنوز براي كاركردن برنامه روحاني آمادگي ندارد. البته اين مساله نبايد باعث شود كه ما از كمك كردن به وي خودداري كنيم. ما مي توانيم به شيوه هاي مختلف اين گونه افراد را حمايت و آنها را تشويق كنيم. ما مي توانيم وي را با همه امكانات و روش هاي موجود در انجمن براي حمايت از وي آشنا كنيم و مزاياي زندگي در حال بهبودي را به او يادآور شويم. به اين طريق اميد مي رود كه آنها از انكار دست برداشته و علاقمند شوند كه بهبود پيدا كنند. برخي از راهنماها براي پي بردن به ميزان تمايل رهجويان خود براي دست زدن به هر كاري جهت بهبودي، ازآنها مي خواهند پيش از آغاز كاركرد ۱۲ قدم در چندين جلسه انجمن شركت كنند. برخي از راهنماها كاركرد ۱۲ قدم را بلافاصله پس از مراجعه رهجويان به آنها آغاز مي كنند. اينكه ابتدا رهجو را با انواع كمك هاي ارائه شده در انجمن آشنا كنيد و بعد كاركرد ۱۲ قدم را شروع كنيد يا اينكه از همان لحظه مراجعه رهجو به شما كاركرد اين برنامه را شروع كنيد به سليقه و تجربيات خود شما بستگي دارد. اما آنچه كه اهميت دارد اين است كه رهجوی شما به كاركرد ۱۲ قدم تمايل داشته باشد و بهتر است قبل از شروع كاركردن به اين برنامه از ميزان علاقه رهجو به كاركرد ۱۲ قدم اطلاع داشته باشيد.

برنامه اي كه از طريق ۱۲ قدم براي بهبودي معتادان ارائه مي شود در اصل براي بهبودي معتادان واقعي و مزمن است يعني كساني كه توان و اراده خود را براي كنترل یا قطع مصرف مواد مخدر از دست داده اند و خودشان به تنهائي نمي توانند مواد مخدر را ترك كرده و در راه بهبودي خود قدم بردارند. اين دسته معتادان به كمك ديگران احتياج دارند.علت اين است كه معتادان واقعي از آمادگي بيشتري براي شنيدن راه حلي كه از طريق برنامه ۱۲ قدم ارائه مي شود دارند چون آنها احتمالاًً همه راه هاي ممكن را براي قطع مصرف مواد مخدر آزمايش كرده و نتيجه اي از تلاش هاي خود نگرفته اند. البته بايد توجه داشت كه برنامه ۱۲ قدم براي بسياري از معتادان ديگر نيز كه هنوز به آخر خط و به اوج فلاكت و درماندگي نرسيده اند، موفقيت آميز بوده است. برخي از ما وقتي اثرات ويرانگر اعتياد را بر زندگي ديگران مي بينيم، به فكر ترك مواد مخدر مي افتیم. به هر حال و تحت هر گونه شرايطي رهجوي شما بايد آمادگي آن را داشته باشد كه براي دست يافتن به بهبودي به انجام كارهائي كه اين برنامه ارائه مي دهد تمايل داشته باشد و سختي هاي مسير بهبودي را تحمل كند. آنها بايد به مرحله اي رسيده باشند كه بدانند براي بهبودي به كمك و حمايت ديگران احتياج دارند.
از کسی که قرار است رهجوی شما شود بپرسید :

آیا شما برای به دست آوردن بهبودی خود از بیماری اعتیاد حاضريد هر گونه سختی را که لازم باشد تحمل کنید؟
برای بهبودی خود حاضرید به چه کارهائی انجام دهید و برای اینکه بهبود پیدا کنید حاضرید از چه كارهايي دست بردارید؟
به رهجویتان توضیح دهید که منظور شما از انجام دادن هر کاری برای به دست آوردن بهبودی چیست؟

ارائه يک رابطه سالم

رابطه ما با راهنما می تواند نمونه و الگوی يک رابطه سالم باشد. به احتمال زياد دردوران اعتياد، رابطه ما با ديگران بسيار متزلزل بوده است يا اصولا با هيچ کس و هيچ چيز به جز مواد مخدر رابطه ای نداشته ایم. اما اکنون با حمايت راهنمای خود می توانيم به تدريج افکار و عادت های قديمی خود را که باعث می شدند منزوی باقی بمانيم و با کسی رابطه نداشته باشيم، کنار بگذاريم. وقتی بدانيم که ديگران هم مانند ما نواقص و اشتباهاتی دارند، به تدريج با خود کنار می آئيم و خود را همان گونه که هستيم می پذيريم. بدون آنکه احساس شرمندگی و تنها بودن کنيم می توانيم به راحتی حرفمان را بزنيم. متوجه می شويم که تماس گرفتن و یا کمک خواستن از دیگران اشکالی ندارد و از این پس ديگر مجبور نیستیم برای سرپوش گذاشتن بر روی احساسات واقعی خود به مصرف مواد مخدر پناه ببریم. ارتباط ما با راهنمايمان موجب می شود تا رابطه ای سالم را تجربه کنيم و انگيزه و اعتماد به نفس لازم برای از سر گرفتن روابط قديمی خود يا برقراری روابط جديد را به دست آوریم.